Parasal Zekâ ve Eğitim Oyunları isimli kitapların yazarı, yönetim danışmanı ve eğitimci Hakan Turgut, ÖNDER İmam Hatipliler Derneği’nin üniversite gençlerine yönelik düzenlediği Fikir Yumağı Atölyeleri’nde işsiz kalmanın garantili yollarını anlattı.
Gitmeden önce mutlaka prova yapın.Çoğu insana ben şunu söylüyorum: Çek sandalyeyi, al karşına bir arkadaş, o sorsun sen cevapla, yap provayı.
Uygun kıyafet giyin.Şu bana daha iyi, şu çekici ya da bana daha çok yakışıyor gibi şeyler işlemez. İş görüşmesine giderken iş kıyafeti giyilir arkadaşlar. Siyah, lacivert, gümüş gri ya da füme renkleri tercih edilir. Kadın ve erkekte fark etmez. Gömlek ya da bluzda mavi ya da beyaz tercih edilir. Mavi güvenin rengidir, beyaz da saflığın temizliğin rengidir.
Sosyal ve duygusal zekanızı kullanın.Burada kastettiğimiz şey şu; onların sizden ne isteyebileceğini önceden düşünün, onları görüşmede onlara verin. Deneyimlerinizi kanıtlayın. Biraz önceki özgeçmiş mesela. Rakamlarla ve istatistiklerle konuşun. Sor şirkete, yöneticiye ben bunları yapmış mıyım, yapmamış mıyım? Yani ortada üzerine tartışılacak şey bırakmayın.
Cevaplarınızı kısa tutun.İki dakika ya da az. Herhangi bir sorunun cevabı iki dakikadan uzunsa ya muhatap cevabı bilmiyordur ya da yalan söylüyordur.
İstek ve heyecanınızı belirtin. Aman Allah’ım çok heyecanlıyım, ilk iş görüşmem v.b. gibi değil. Eğer bu işe kabul edilirsem benden beklentileriniz nelerdir? Daha önce bu işten ayrılan arkadaş neden ayrıldı? Ben eğer sizinle çalışırsan kimlere karşı rapor vereceğim ve benden neler beklenecek? Eğer bir şeyleri değiştirmemi isteseydiniz bunlar neler olurdu? gibi sorular sorarsanız sizin ne kadar istekli ve heyecanlı olduğunuzu anlarlar. Ben şansa inanmam. Daha fazla çalışırsan daha şanslı olursun.
Maaş ve çalışma şartlarını işe kabul edildikten sonra konuşun.‘Ne kadar vereceksiniz’ diye sorulmaz. Onlar ‘ne kadar istiyorsunuz’ diye sorarlar. İki yol var: Ya dersin ki sizin ücret skalanızı kabul ediyorum ya da dürüst olup daha önce çalıştığınız iş yerindeki rakamı söylersiniz. Neden rakam söylemeyip ücret skalasına tabi olun diyorum? Adam üç verecektir, sen iki alıyorsundur seni değersiz görür. Adam üç verecektir sen dört alıyorsundur söylersin ‘bize yüksek gelir’ der. Oysa bu müzakere edilebilen bir şey.
Mülakatta güç dengesi.Her zaman verici olun arkadaşlar. Ben bu şirkete neler verebilirim? Ben sizin için neler yapabilirim? Bana ne vereceksin? Yemek verecek misin? Yol verecek misin? diye sorulmaz.
Mülakatlarda otururken rahat oturalım. Taban göstererek oturulmaz bu daha çok yeni nesilde var. Ayak ayak üstüne atacaksan normal at. İkincisi kaykılma olayı. Televizyon programına çıkmış adam şöyle oturuyor. Böyle oturma şekli mi olur? Orada sen kurbanlık koyun değilsin. Efendi duruşu diyorum ben; ayaklarımız omuz genişliğinde açık, elleri kolçağa koyun arkadaşlar, dik bir oturuş pozisyonu alın. Bu kadar basit. Burada kritik olan şey sizin ben çok özgüven patlaması yaşıyorum diyerek karşı tarafa baskı uygulamanız. Bu şımarıklık olarak addedilecektir. Diğer tarafta da süklüm püklüm durmanız. Rahat durun arkadaşlar.
MÜLAKATLARDA SIK SORULAN SORULAR VE CEVAPLARI
Şu an da ne yapıyorsunuz?‘Söyledim ya işsizim’ denmez. Bu soru sorulduğunda mutlaka bir dernek, bir kulüp v.s. üyeliği ya da sosyal aktivite denir.
Bu işi neden istiyorsun? Bunu gerekçeli olarak anlatmanız lazım. Mesela kendi kariyer öykümde benim bir hayalim vardı; New York’ta çalışmak, yaşamak istiyordum ve ben New York’ta yaşayıp New York’ta çalışmak için bir kriter seti hazırlamıştım başvurduğum İK firmalarına. “Bu kriterlere uygun firmalarda çalışırım diye yazı vermiştim. Demişim ki: Merkezi New York olacak, çok uluslu olacak v.s. hatta bir tanesi beni görüşmeye çağırdı, “Biz aradığımız özellikleri yazıyorduk ilk defa karşımıza böyle bir şey çıktı” dedi. Allah nasip etti. Pfizer’da çalıştım, merkezi New York. Colgate’de çalıştım, merkezi New York.
Uygulamada yapmayı düşündüğünüz değişiklikler var mı?Tuzak bir sorudur. Tuzağa düşmeyin. Deyin ki; ‘görev eğer bana verilirse arkadaşlarla konuşup istişare ile neler yapacağımıza karar veririz.’ Sen daha işe alınmadın, neleri değiştireceğini söyleme.
Kendinizi tanıtır mısınız?Bu sorunun cevabı benim için neler yapabileceğindir. Zaten diğer bilgiler özgeçmişte yazıyor.
Hayattaki en büyük başarınız ya da başarısızlığınız nedir? Çok kolay gibi görünür ama çok zor bir sorudur. Hayattaki en büyük başarınız üniversiteyi kazanmak, bitti, uğraşmayın, zorlamayın. Üniversiteyi kazandığım için şu an buradayım, üniversiteyi kazandığım için saygın bir işle ilişki alanı içine girdim, üniversite benim hayatımı değiştirdi falan diyebilirsiniz. Hayattaki en büyük başarısızlığınız? Hayattaki en büyük başarısızlık söylenirken öyle bir şey söylenmeli ki bu aynı zamanda başarı olmalı. Henüz doktora yapmamış olmak, üçüncü yabancı dili öğrenemedim v.s.
Güçlü ve zayıf yanlarınız neler? Güçlü yanları söylemek kolay. Envanter falan yaptıysanız envanterde çıkan sonuçları çatır çatır okuyun. Yanınızda envanterinizin sonuçları bulunsun. Mesela sertifika yazıyorsunuz ya sertifikayı görüşmeye giderken götürün yanınızda. O kanıtı ona çat diye sunun, masaya koyun. Karşısında rastgele birini değil dersini çalışarak gelmiş birini görsün. Güçlü yanlar kolay zayıf yanlarınız neler bunu nasıl söyleyeceksiniz? “O kadar hırslıyım ki verilen işleri bitirme konusunda zaman zaman arkadaşlarıma kırıcı davranabiliyorum. O kadar azimliyim ki benim uzun saatler çalışıp mesaiye kalıyor olmam ekip arkadaşlarımı yıpratabiliyor.” Öyle bir zayıflık söylemelisiniz ki sen Allah tarafından gönderilmiş bir hediyesin demeliler. Ama bunun doğru ve tutarlı olması lazım. O yüzden o envanteri mutlaka yazın diyorum.
Önceki işinizden neden ayrıldınız?Patron üçkağıtçının tekiydi ya da yöneticimin bana söylediği bir laf yüzünden ayrıldım. Ne söyledi? Kovuldun. Bunlar olmaz arkadaşlar. Bu sorunun cevabı asla önceki işinizi kötülemeden verilmelidir. Patronu, eski yöneticileri kötülemek yok. Cevabı verirken dürüst olun ama onları kötülemeden. Yöneticimle anlaşamıyordum gibi. Bu doğal.